Review: Avatar (2009)

James Cameron đã trở lại – Sự trở lại ấn tượng đến nỗi khó có thể hoàn hảo hơn được nữa …

Không cần thiết phải giới thiệu dài dòng thêm về James Cameron cũng như về Avatar, đơn giản là vì bạn có thể tìm thấy mọi thông tin về phim mọi ngõ ngách trên mạng. Nó được đầu tư ra sao, nó hoành tráng đột phá cỡ nào, thậm chí nội dung (gần) đầy đủ chi tiết, người ta nói hết ráo rồi, thêm cũng thừa. Thật ra, như vậy không hẳn là hay. Biết thêm về dự án được ấp ủ hơn chục năm của James Cameron, với sự đầu tư hoành tráng về mọi mặt thì tốt, nó tạo cho người xem một kì vọng về siêu phẩm tiếp theo của ông – người đã tạo ra Aliens, Terminator, The Abyss, Titanic.... Nhưng giới thiệu quá chi tiết vào nội dung lại là một điều dở. Vì phim của James Cameron trước đến giờ thường sở hữu một plot rất đơn giản dễ hiểu, nếu kể quá chi tiết ra thì sẽ động chạm vào một số tình tiết thú vị trong phim. May mắn cho tui là hầu như tui chỉ biết đến Avatar qua trailer, ít đọc những preview trên mạng nên vẫn giữ được mình đủ “sạch sẽ” để thưởng thức phim cho trọn vẹn. Và review này cũng được viết trên cơ sở đó.

Plot của phim, cũng như hầu hết các phim của James Cameron, rất đơn giản dễ hiểu, mà chắc ai cũng biết rồi: một người lính Trái Đất sau khi được tiếp xúc với tộc người Na’ vi trên hành tinh Pandora, đã nảy sinh tình cảm với con gái vị tộc trưởng và quyết định cùng hộ chiến đấu chống lại chính lực lượng đến từ Trái Đất - giống loài của anh ta để bảo vệ hành tinh. Cốt truyện cũ rích giống như Dances with Wolves hay The Last Samurai, và người ta gần như có thể đoán được kết thúc, phải, vậy thì khán giả mong muốn gì ở Avatar? Đơn giản, không phải những bí ẩn cao siêu, những âm mưu đen tối huyễn hoặc, mà chỉ là diến biến liên tục của bộ phim”. Chẳng cần đợi đến kết mới hành động cao trào, chẳng cần giới thiệu dài dòng mới thấy những đại cảnh hoành tráng, James cho người xem một màn trình diễn hành động từ đầu đến cuối trong Terminator, và con tàu Titanic vĩ đại dường nào ngay từ đầu phim, và tất nhiên kèm một cái kết xứng tầm. Avatar cũng vậy, thậm chí theo tui, Avatar là phim có kịch bản … phức tạp nhất trong các phim của James. Mọi diễn biến của phim đều xoay quanh nhân vật chính Jake Sully (Sam Worthington), một thủy quân lục chiến bị tàn tật được mời tham gia dự án Avatar. Từ khi Jake đến hàng tinh Pandora, đến khi trở thành 1 Avatar, gặp Neytiri và gia nhập vào cộng đồng người Na’ vi, rồi phản bội lại lực lượng quân đội loài người… đều diễn ra liên tục, đều như công thức có sẵn cả, hầu như ai cũng biết sau đó ra sao. Nhưng xem Avatar tui không chờ xem cái kết. Tui chờ xem từng khoảnh khắc trong phim, vì James Cameron đầu tư cho mọi cảnh quay, mọi chi tiết đều cực kì công phu. Bất cứ khung hình nào cũng được đầu tư trọn vẹn về kịch bản cũng như hình ảnh, âm thanh, đảm bảo mạch phim luôn mang tính hành động + phiêu lưu + giar tưởng như không khí chung của phim. Thêm kịch bản phim chặt chẽ, hầu như không có bí ẩn nhưng vẫn tạo nên những mâu thuẫn cao trào làm bùng nổ cho phim, nên dù dài 162 phút Avatar không khiến người xem cảm thấy lê thê.

Về nội dung phim, có thể hiểu Avatar đơn giản là một câu truyện tình trong thời chiến. Nhưng những gì phim mang đến không chỉ có thế. Tình yêu trong Avatar không thể hiện mãnh liệt như trong Titanic, nó phát triển dần dần, được dẫn dắt qua nhiều trạng thái tìm hiểu, tỏ tình, hờn giận, hiểu lầm… và tình yêu đó còn để thể hiện những điều khác lớn hơn. Tình yêu vượt qua ranh giới chủng loài – ranh giới văn hóa, văn minh – và cuối cùng mới là ranh giới bạn – thù. Và tình yêu đó còn thể hiện cả tình yêu dành cho thiên nhiên – cho thế giới Pandora xanh tươi hoang dã, với Cây Thiêng chất chứa sức mạnh của tổ tiển, với hệ sinh vật liên kết chặt chẽ với nhau. Tình yêu đã cảm hóa con người – đó là tình yêu giữa con người với con người hay giữa con người với thiên nhiên? James Cameron đã thành công trong việc truyền tải thông điệp bảo vệ môi trường sinh thái hoang dã cũng như tôn trong quyền tự do của mỗi con người. Bởi ông biết: Thế giới tự nhiên rất vĩ đại, công bằng và bao dung, và tự nhiên sẽ tiêu diệt bất cứ điều gì làm mất đi sự cân bằng vốn có với sức mạnh đáng sợ của mình. Vì thế, câu truyện của Avatar còn hơn cả 1 truyện tình cũng như 1 cuộc chiến.

Điều đáng ngợi khen tiếp theo là sự sáng tạo không ngừng James Cameron. Dấu ấn trong phim của James là luôn tạo ra những hình tượng mới lạ bất hủ trong phim cua mình dựa trên sự đột phá về công nghệ. Đó là sinh vật nước trong The Abyss, kẻ hủy diệt với nửa khuôn mặt đáng sợ trong Terminator, T-1000 bằng kim loại lỏng lạnh lùng trong T2, con tàu Titanic vĩ đại trong Titanic. Aliens với True Lies thì có những trường đoạn hành động chưa từng có. Trong Avatar, James đã tạo nên cả một hành tinh Pandora với ý tưởng nó gần như tồn tại thật. Các sinh vật được sáng tạo với hình ảnh chưa từng thấy, nhưng rất phù hợp với cảnh thiên nhiên, không tạo ra sự lạc lõng. Người Na’ vi với hệ thống ngôn ngữ “như thật”, những ý tưởng khá mới mẻ về đời sống, cách cưỡi ngựa cưỡi chim :D , về tín ngưỡng của họ cũng như về hệ thống gần như “dòng chảy liên hệ” giữa họ với Pandora (tiếc là cái vụ yêu đương chưa được sáng tạo nhiều lắm). Ý tưởng về việc loài người gây dựng mỗi quan hệ với người Na’ vi cũng khá mới lạ, không chỉ bó hẹp trong cái công thức kẻ mạnh thu phục kẻ yếu bằng vũ lực. Các ý tưởng trên được James Cameron lồng ghép một cách khéo léo vào trong phim, tạo nên sự mới lạ, hứng thú cho khán giả khi theo dõi một bộ phim, đồng thời cũng không gây khó chịu bởi những chi tiết vô lí “vô duyên” dễ gặp phải trong thể loại phim giả tưởng.

Và để phục vụ cho kịch bản phim với những ý tưởng như trên, hình ảnh và âm thanh đã được đầu tư cực kì xuất sắc. Nói thẳng ra Avatar thành công nhất chính là ở 2 khoản này, và theo tui cả rổ phim bom tấn năm nay không phim nào có thể vượt qua được Avatar ở hình ảnh và âm thanh. Hình ảnh quá đẹp, quá thật và quá nghệ thuật. James Cameron đã tạo ra một hành tinh Pandora với vẻ đẹp hùng vĩ mà huyền ảo với những cảnh rừng xanh mướt, tàn ngập ánh nắng ban ngày và phát sáng lung linh vào ban đêm. Bầu trời đẹp kì ảo với những hòn đảo lơ lửng trên bầu trời, từng dòng thác dài đổ xuống trắng xóa. Pandora hoang dã với những loài sinh vật độc đáo kì lạ, nhưng khác với nhưng bộ phim như Star Wars, nõ vẫn gợi lên hình ảnh quen thuộc của trái đất đâu đó, tạo cảm giác thân quen. James Cameron đã tạo ra 2 hình ảnh trái ngược về nơi cư trú của người trái đất với người Na’ vi. Một bên là những tòa nhà sắt thép dựng lên bên những mang rừng xám xịt, một bên chỉ là một cái cây khổng lồ nhưng tràn ngập nắng ấm. Hình ảnh mỗi sinh vật được thực hiện hết sức chi tiết với những nét sáng tạo riêng biệt. Các đại cảnh chiến đấu hoành tráng, di chuyển tốc độ cao tạo cảm giác phấn khích cho khán giả. Kết hợp với công nghệ 3-D, hiệu quả hình ảnh phát huy cao độ ở những trường đoạn di chuyển với tốc độ cao và nhiều hành động.

Nhắc đến 3-D, hôm nay cũng là lần đầu tiên tui được trải nghiệm cảm giác xem phim 3-D. Muốn xem thì phải đeo 1 cái kính phân cực, phải tội tui đeo kính cận nên phải đeo 2 cái kính 1 lúc. Kết quả là hơi mỏi mắt vì kính đè. Hiệu ứng 3-D của phim theo tui cảm giác như mỗi frame phim được chia thành nhiều lớp, mỗi phần cảnh nền, nhân vật, đồ vật, phụ đề... nằm trên một lớp riêng, những lớp phía trên gần như nổi lên so với lớp dưới, đặc biệt hiệu quả với cảnh có nhiều lớp và di chuyển tốc độ cao ( xem cái trailer Alice 3D sốc vãi, vẫn ấn tượng dù đã xem nhiều lần), khiến các lớp ở trên (thường là nhân vật) tạo cảm giác rất gần với người xem. Rõ ràng nhất lại là ... phụ đề, lúc nào cũng có cảm giác phụ đề nổi nổi trên bề mặt màn hình như sắp rơi ra... Tuy nhiên trong Avatar, hiệu ứng 3-D lại không được nhiều lắm, các đại cảnh hoành tráng thì hầu như không có mấy. Nhưng vẫn có thể cảm nhận rõ những chiếc lá rơi xuống, đám tro tàn bay trong gió như đang bay khỏi màn hình, các nhân vật cưỡi chim bay vút vào không trung hay những cỗ máy khổng lồ của con người nổi lên nền hình… Và trong vài khung hình, một số lớp hình nổi lên không được sắc nét. Điều này với tui không ảnh hưởng lắm đến hiệu quả hình ảnh mà phim mang lại.

Âm thanh cũng là một thành công của phim. Kết hợp hài hòa nhiều thể loại âm nhạc với sự chuyển đổi linh hoạt để phù hợp vỡi mỗi cảnh: khi dồn dập, khi hào hùng, bi tráng… Âm thanh của hành động cũng rất tốt, tiếng súng, tiếng nổ, tiếng mũi tên bay ra hay tiếng các sinh vật gào rú… đều rất thật và không bị ảnh hưởng bởi âm nhạc. Tui đặc biệt ấn tượng với việc sử dụng ngôn ngữ Na’ vi xen lẫn tiếng Anh trong phim, phải nói là rất hợp lí ở mỗi cảnh quay, mỗi câu nói, các diễn viên diễn đạt ngôn ngữ mẹ đẻ và ngôn ngữ ngoài họ được học rất đạt. Chưa có phim nào sử dụng ngôn ngữ ngoài trái đất tui thấy tốt như thế. Một thành công xứng đáng dành cho những gì mà James Cameron đã đầu tư bao tâm huyết vào đó.

Khen nhiều rồi, giờ chê tí. Và cũng như các phim khác của James, phim yếu nhất ở khâu … diễn xuất. Sam Worthington – người quen cũ từ T4 lỗ nặng bây giờ trở thành nhân vật chính. Thực ra chú này diễn cũng bình thường không thuộc loại xuất sắc gì, cái lầm lì trông hơi oải. Trong T4 chú này dù đóng chính nhưng phải chia đất cho anh Bale, mà anh này đóng cũng thường nên cả 2 đều không gây ấn tượng mấy về diễn xuất, tất cả đều bị vai diễn Kyle Reese của Anton Yelchin đè bẹp. Lần này đất diễn nhiều, chú đóng cũng khá hơn nhưng vẫn không gây ấn tượng lắm. Thực ra, nhân vật Jake trong lốt Avatar của Sam lại xuất sắc hơn nhân vật Jake bình thường. Tui thấy Jake trong lốt Avata đa cảm xúc hơn, bình thường thì như cái mâm còn khi đi lại được thì bộc lộ bản chất lắm mồm, vui vẻ hớn hở chạy qua chạy lại linh tinh, nên ấn tượng rõ ràng hơn hẳn 1 Jake què chân chỉ biết bò qua bò lại nói mấy câu. Nói chung là chú này diễn tròn vai. khó hiểu nhất là vai diễn Neytiri của Zoe Saldana. Về mặt nào đấy, đây là một vai diễn thành công của cô. Khác với Jake Sully, Neytiri hoàn toàn là người Na' vi, tức là Zoe Saldana phải diễn thông qua một bản sao CGI 100%. Nhưng những gì cô thể hiện rất tốt, từ hành động đến diễn đạt cảm xúc, và cảm xúc được thể hiện phù hợp với hoàn cảnh không gây cảm giác khô cứng hay quá sến (cũng phải khen ngợi trình độ của đội ngũ kĩ xảo khi truyền tải được diễn xuất của diễn viên qua nhân vật CGI xuất sắc như vậy). Nhưng lại có 1 hạt sạn đáng tiếc khi ở đầu phim, Neytiri dường như quá dạn dĩ, hầu như không hề có sự đề phòng nào với Jake khi gặp anh lần đầu, sau đó cũng hành động rất tự nhiên, thậm chí tin tưởng thái quá như đã quen biết từ trước chứ không phải là người lạ mặt, nhất là khi đang có kẻ thù bên ngoài. Điều này vô tình gây khó chịu và vô lí. Nếu ai đã xem The Last Samurai, có thể thấy ngay sự khác biệt trong cách hành động và tâm lý khi con người ta gặp người là như thế nào, dù sự so sánh là khập khiễng giữa 1 tác phẩm dã sử và 1 tác phẩm giả tưởng.

Các nhân vật phụ đóng khá tốt, gây ấn tượng dù không xuất hiện nhiều như Trudy Chacon của Michelle Rodriguez với dọng nói sang sảng, tiến sĩ Grace Augustine của Sigourney Weaver với tinh thần “vì khoa học” bất khuất :)) ... Diễn biến tâm lý của nhân vật phụ cũng được xây dựng tốt hơn. Nói chung diễn xuất cảu phim vừa đủ, không dở mà cũng không đáng khen.

So với tất cả đống siêu phẩm bom tấn hành động gì gì đó năm nay, Avatar (đối với tui) là siêu phẩm hay nhất, tuyệt vời nhất, để lại nhiều ấn tượng nhất. Với những gì đã tạo nên, phim xứng đáng cho 2 giải Oscar về Hình ảnh và Âm thanh, và cả doanh thu khổng lồ đang chờ phía trước nữa...

Thông tin phim:

Tên phim: Avatar
Thể loại: Hành động, Giả tưởng, Phiêu lưu
Sản xuất: James Cameron, John Landau
Kịch bản: James Cameron
Đạo diễn: James Cameron
Diễn viên:

Sam Worthington ... Jake Sully
Zoe Saldana ... Neytiri
Sigourney Weaver ... Dr. Grace Augustine
Stephen Lang ... Colonel Miles Quaritch
Michelle Rodriguez ... Trudy Chacon
Giovanni Ribisi ... Parker Selfridge
Joel Moore ... Norm Spellman (as Joel David Moore)
CCH Pounder ... Moat
Wes Studi ... Eytukan
Laz Alonso ... Tsu'tey

Độ dài: 161 phút
Phát hành: 20th Century Fox
Ngôn ngữ: tiếng Anh
Phân loại: PG-13
Khởi chiếu: 18/12/2009
Kinh phí : 237 triệu $ ->Read More...